Mέρα 2η: Στην Πυρσόγιαννη, την πατρίδα των μαστόρων

20 Αυγούστου 2019 sef 7 λεπτά ανάγνωσης 4557 Προβολές

Το ξημέρωμα στην Αετομηλίτσα μας βρίσκει πλέον ήρεμους, με έναν λαμπερό ήλιο να ξεπροβάλλει δειλά δειλά πίσω από την οροσειρά του Γράμμου. Η βραδινή περιπέτεια αποτελεί ήδη παρελθόν. Η κυρία Χρύσα μας έχει υποσχεθεί πρωινό. Περιμένουμε την Αναστασία να ξυπνήσει και γύρω στις 09:00 πάμε στον ξενώνα για να φάμε. Η κυρία Χρύσα είναι ένας υπέροχος άνθρωπος, φιλόξενος όσο λίγοι, έχει περάσει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας αλλά και πάλι είναι εκεί όλη μέρα, κάθε μέρα, να σε εξυπηρετήσει σε ότι χρειαστείς. Συζητάμε διάφορα, της λέμε για το πλάνο του ταξιδιού μας, μας λέει μυστικά της ζωής της και η ώρα περνάει τόσο γρήγορα. Δεν έχουμε θέμα χρόνου αλλά η ανυπομονησία μας να γνωρίσουμε κι άλλα χωριά του Δήμου Κόνιτσας είναι ο λόγος που φεύγουμε πριν μεσημεριάσει. Βγάλαμε τις αναμνηστικές μας φωτογραφίες φυσικά και με την κ. Χρύσα, συμμαζέψαμε τα συμπράγκαλά μας και αναχωρήσαμε.

Η Αετομηλίτσα σίγουρα θα μας μείνει αξέχαστη για πολλούς λόγους. Γιατί ήταν η πρώτη διανυκτέρευση του ταξιδιού μας, για την περιπέτεια που είχαμε, για τους υπέροχους ανθρώπους που γνωρίσαμε….εις το επανιδείν αγαπημένη.

Διαδρομή

Η διαδρομή για την Πυρσόγιαννη ήταν σύντομη και ξεκούραστη. Ούτε μια ώρα οδήγησης σε ένα καταπράσινο τοπίο.

Μαστοροχώρια

Τα Μαστοροχώρια είναι ομάδα ορεινών οικισμών στο βορειοανατολικό άκρο του νομού Ιωαννίνων, βόρεια της Κόνιτσας. Χτισμένα αριστερά και δεξιά του Σαραντάπορου ποταμού φτάνουν μέχρι τις παρυφές του Γράμμου στα Ελληνοαλβανικά σύνορα. Οι κάτοικοι των χωριών αυτών ασχολούνταν από τον 17ο ως και τις αρχές του 20ου αιώνα με την τέχνη της πέτρας. Ήταν από τους πιο φημισμένους μαστόρους στον κόσμο και γι’ αυτό δώσαν το όνομα τους στα χωριά τους. Εργάζονταν σε ομάδες τις επονομαζόμενες “παρέες” ή “μπουλούκια” απουσιάζοντας για πολλούς μήνες κάθε χρόνο από τα σπίτια τους. Είχαν τη δικιά τους συντεχνιακή διάλεκτο, τα “κουδαρίτικα”(κούδα=πέτρα, κούδαρης= μάστορας) που μόνο αυτοί ήξεραν για να συνεννοούνται μεταξύ τους χωρίς να τους καταλαβαίνει ο εκάστοτε εργοδότης. Ιστορικά, η περιοχή των Μαστοροχωρίων απελευθερώθηκε από την Οθωμανική κυριαρχία το 1913, κατά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο. Αργότερα υπήρξε από τα κυριότερα θέατρα των μαχών της Μάχης της Πίνδου κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του 1940 αλλά και του Ελληνικού Εμφυλίου ’46-’49. Σήμερα τα Μαστοροχώρια ανήκουν στον Δήμο Κόνιτσας.

Τα μαστοροχώρια της Κόνιτσας είναι 27: Η Πυρσόγιαννη, η Βούρμπιανη, η Καστάνιανη, το Πληκάτι, οι Χιονιάδες, το Ασημοχώρι (Λισκάτσι), ο Γοργοπόταμος (Τούρνοβο), η Οξυά (Σέλτση), η Λυκόραχη (Λούψικο), η Θεοτόκος (Φετόκο), η Δροσοπηγή (Κάντσικο), η Λαγκάδα (Μπλίζγιανη), η Πλαγιά (Ζέρμα), ο Πύργος (Στράτσιανη), η Αγία Παρασκευή (Κεράσοβο), ο Αμάραντος (Ίσβορος), η Πουρνιά (Σταρίτσανη), το Γαναδιό, η Μόλιστα (Μεσαριά), το Μοναστήρι (Μποτσιφάρι), η Αγία Βαρβάρα (Πλάβαλη), Εξοχή (Ζέλιστα), η Πυξαριά (Μπλιθούκι), η Τράπεζα (Βράνιστα), ο Νικάνορας (Κορτίνιστα), η Πηγή (Πεκλάρι) και το Ελεύθερο (Γκριζμπάνι).

Να προσθέσουμε και το χωριό Φούρκα, βλαχοχώρι και κυρίως κτηνοτροφικό χωριό, που όμως έβγαλε και περιορισμένο αριθμό μαστόρων.

Τα 12 από αυτά τα χωριά αποτέλεσαν το Δήμο Μαστοροχωρίων από το 1999-2010, με το ν. Καποδίστριας και με έδρα την Πυρσόγιαννη.

Πυρσόγιαννη

Για να είμαι ειλικρινής τη Πυρσόγιαννη δε τη γνώριζα. Την έμαθα λίγο πριν ξεκινήσουμε το ταξίδι από έναν φίλο μοτοσυκλετιστή, τον Στέλιο. Μου είχε πει πως αξίζει να την επισκεφτούμε, πως όλα τα σπίτια είναι από πέτρα, πως δικαιούται μια διανυκτέρευση.

Οι πρώτες εικόνες που αντικρίσαμε, μας έδειξαν ακριβώς αυτό. Ένα χωριό ζωντανό, χτισμένο αμφιθεατρικά που από μακριά φαινόταν σα μια γκρι κουκκίδα μέσα στο απέραντο πράσινο του τόπου. Ένα χωριό που ζωντανεύει το καλοκαίρι αλλά ερημώνει το χειμώνα καθώς οι μόνιμοι κάτοικοι του δε ξεπερνούν τους 40.

Μια πρώτη στάση αξίζει στο καφενεδάκι που θα συναντήσετε στον κάτω μαχαλά μπαίνοντας στην Πυρσόγιαννη. Ανηφορίζοντας προς τη πλατεία αντικρίζετε τον φούρνο του χωριού(απίστευτο ψωμί!) ο οποίος διαθέτει τα πάντα και με το φορτηγάκι του προμηθεύει με άρτο και γαλακτομικά όλα τα τριγύρω χωριά. Λίγα μέτρα πιο πάνω ο Γκουμπές, η κεντρική βρύση που ρέει ασταμάτητα. Απέναντι υπάρχει η πλατεία της Κόκα Καρυάς με το ομώνυμο καφενείο-ουζερί. Όμορφο και δροσερό μέρος. Ανηφορίζοντας το καλντερίμι φτάνουμε στον υπεραιωνόβιο πλάτανο που στη σκιά του φιλοξενεί το εστιατόριο “Αρμολόι” και από πάνω τον ξενώνα του. Εδώ θα βρείτε ντόπια φαγητά και ζεστή φιλοξενία.

Αριστερά βρίσκεται ο Ναός του Αγίου Νικολάου με το πυργοειδές καμπαναριό και τη μεγάλη του αυλή. Πιο πάνω ακόμη, βρίσκεται ο δεύτερος ναός της Πυρσόγιαννης αυτός του Αγίου Γεωργίου. Εκεί κοντά, κάναμε τη 2η μας διανυκτέρευση. Ακριβώς δίπλα μας και πίσω από την εκκλησία βρίσκεται το πανέμορφο, πέτρινο δημοτικό σχολείο το οποίο όμως παραμένει κλειστό από το 1986 λόγω έλλειψης παιδιών. Ο χώρος θα φιλοξενήσει πολύ σύντομα το Μουσείο των Ηπειρωτών Μαστόρων.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

IMG_20190711_164831

IMG_20190711_164717

γιωτα κιν00003

Πως περάσαμε

Περπατήσαμε σχεδόν όλα τα σοκάκια του χωριού. Είδαμε αρκετά σπίτια εγκαταλειμμένα. Είδαμε όλα όσα προανέφερα. Στον πάνω μαχαλά που διανυκτερεύσαμε η κατάσταση ήταν πολύ πολύ ήρεμη. Μαγειρέψαμε με την ησυχία μας, ήπιαμε τον καφέ μας το πρωί της Παρασκευής χωρίς να μας ενοχλήσει κανείς. Ήπιαμε τη μπίρα μας στο Αρμολόι, το ένα από τα δυο ταβερνάκια του χωριού, μαζί με 5-6 ηλικιωμένους που σκότωναν την ώρα τους σε παραδιπλανό τραπέζι όχι και τόσο αθόρυβα!

Το είχαμε πει από την αρχή πως πριν βρούμε κάποιο μέρος για να κοιμηθούμε το βράδυ, θα ήταν καλό να μιλήσουμε με κάποιον ντόπιο, να μας προτείνει αλλά και να μας πει τι κατάσταση επικρατεί στα μέρη του. Έτσι κι εδώ το μέρος που μείναμε μας το πρότειναν οι γυναίκες(μαμά και κόρη) οι οποίες έχουν πάρει εδώ και 2 χρόνια την ιδιοκτησία του ξενώνα-ταβέρνας Αρμολόι.

Η Πυρσόγιαννη απέχει μόλις 27 χλμ από την Κόνιτσα και αξίζει σίγουρα μια επίσκεψη αν ποτέ βρεθείτε προς τα εκεί. Δεν επισκεφτήκαμε κάποιο άλλο Μαστοροχώρι αλλά από όσα μας είπαν το Πληκάτι άξιζε κι αυτό μια μικρή βόλτα.

Ύπνος

Σε αντίθεση με το πρώτο μας περιπετειώδες βράδυ, αυτό ήταν το πλέον ήρεμο. Δροσιά, απόλυτη ησυχία και ξύπνημα με τόσο γαλήνια θεα. όλα πλέον κυλούσαν ομαλά.